Przedmiotowy System Oceniania - HISTORIA

Formy oceniania wiedzy, umiejętności i postaw ucznia

1. Przedmiot oceniania: wiedza, praca ucznia- aktywność, zeszyt, zadania domowe, umiejętność zastosowania poznanej wiedzy.

2. Uczeń zawsze powinien być przygotowany z ostatniej lekcji.

3. Dwa razy w semestrze może być nieprzygotowany, nie dotyczy to sprawdzianu.

4. Uczeń ma obowiązek systematycznego uzupełniania zeszytu i ćwiczeń.

5. Po dłuższej usprawiedliwionej nieobecności w szkole ma obowiązek uzupełnić zeszyt i ćwiczenia.

6. W ciągu 2 tygodni musi nadrobić zaległości z wiedzy.

7. Sprawdziany i testy są obowiązkowe dla wszystkich uczniów. Nauczyciel zapowiada sprawdzian najpóźniej 7 dni przed terminem ich pisania. Przed sprawdzianem, testem zawsze jest powtórka

8. Uczeń nieobecny na sprawdzianie musi go napisać w ciągu 2 tygodni od dnia powrotu do szkoły.

9. Uczeń ma prawo poprawy oceny negatywnej w ciągu 2 tygodni. Ocena z poprawy wpisywana jest obok oceny poprawianej.

10. Oceny są jawne dla ucznia i ich rodziców.

11. Za aktywność na zajęciach zdobywa plusy. Trzy = ocena bardzo dobra.

12. Ocena końcowa uwzględnia oceny I i II semestru.

13. Metody sprawdzania i oceniania: odpowiedź ustna z ostatniej lekcji, kartkówki z trzech ostatnich lekcji, sprawdzian, test po zakończeniu działu, praca domowa - ćwiczenia, zeszyt, aktywność na zajęciach, praca samodzielna na podstawie tekstu źródłowego, praca w grupach.

14. Uczeń, który opuścił więcej niż 50% godzin w semestrze, zobowiązany jest do zdania egzaminu klasyfikacyjnego z przedmiotu.

SPOSOBY INFORMOWANIA UCZNIÓW I RODZICÓW
Uczniowie: Nauczyciel przekazuje uczniowi komentarz do każdej wystawionej oceny.
Uczeń ma możliwość otrzymywania dodatkowych wyjaśnień i uzasadnień do wystawionej oceny.
Rodzice:
Podczas wywiadówek, indywidualnych konsultacji, rozmów interwencyjnych nauczyciel przekazuje rodzicom (opiekunom): Informacje o aktualnym stanie postępów w nauce.
Dostarcza rodzicom informacji o trudnościach i uzdolnieniach ucznia.
Przekazuje wskazówki do pracy z uczniem.

OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIA PODLEGAJĄCE OCENIE
Ćwiczenia wykonywane na lekcji.
Ocenie podlega:
- stopień samodzielności wykonywania zadania;
- końcowe efekty pracy;
- stopień zaangażowania podczas wykonywania zadania
Odpowiedzi ustne.
Oceniany jest sposób rozumienia podstawowych faktów: najczęściej odpowiedź ustna
Odpowiedzi pisemne ( kartkówki, sprawdziany, testy)
Ocenie podlega:
- stopień opanowania wiadomości i umiejętności wynikających z podstawy programowej oraz wymagań programowych zdobytych po zakończeniu nauki z poszczególnych działów
Aktywność podczas pracy na lekcji.
Ocenie podlega:
- aktywność ucznia w czasie zajęć;
- stopień zaangażowania podczas wykonywania zajęć;
- zainteresowanie tematem lekcji;
- przygotowanie dodatkowych materiałów do lekcji.
Samodzielne prace uczniów.
Ocenie podlega:
- umiejętność udzielenia poprawnej odpowiedzi na podstawie tekstu historycznego

Co uczeń powinien wiedzieć na poszczególne oceny?

Dopuszczająca (2). Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań koniecznych. Jego działania mają charakter przede wszystkim odtwórczy.
Pamięta:
. Wymagane programem elementarne fakty historyczne, najważniejsze postacie i pojęcia proste.
. Różnice między życiem dziś, a życiem w przeszłości.
Rozumie:
. Przyczyny najważniejszych wydarzeń i ich skutki.
. Podstawowe zasady pracy w grupie.
Potrafi:
. Lokalizować fakty w przedziale czasowym określając wiek i rok.
. Porządkować fakty w układzie chronologicznym.
. Odczytywać znaki ideograficzne na mapie.
. Znaleźć na mapie w podręczniku miejsca najważniejszych wydarzeń i faktów.
. Wyszukiwać w nim niezbędne informacje o faktach, wydarzeniach, ludziach, rzeczach.
. Wykorzystywać materiał ilustracyjny zawarty w podręczniku.
. Przedstawić główne przyczyny i skutki najważniejszych wydarzeń.
. Opisywać z pomocą nauczyciela, ilustracje, makiety, zdarzenia historyczne, zabytki.
. Zna układ wewnętrzny podręcznika.
. Podejmuje próby samodzielnego wykonania zadania

Dostateczna (3).Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań koniecznych i podstawowych.
Pamięta:
. Fakty, postacie, pojęcia proste i złożone.
. Daty wydarzeń z przeszłości, nazwy epok, ich cechy charakterystyczne.
. Podstawowe źródła wiedzy historycznej.
Rozumie:
. Proste związki czasowo-przestrzenne i przyczynowo-skutkowe.
. Znaczenie faktów, pojęć i postaci w procesie dziejowym.
. Znaczenie znaków ideograficznych na mapie.
. Wpływ przeszłości na teraźniejszość.
. Zaczyna rozumieć motywację ludzkich działań w przeszłości.
Potrafi:
. Dokonać prostych ocen wydarzeń i postaci z przeszłości.
. Stworzyć ciąg chronologiczny ze znanych faktów historycznych.
. Wykorzystać podstawowe źródła wiedzy historycznej na poziomie podstawowym.
. Przenieść informacje z mapy w podręczniku na mapę w atlasie historycznym i ścienną.
. Dokonać selekcji informacji zawartych w podręczniku. Wyodrębnia fakty, przyczyny i skutki, główne wątki historyczne.
. Dokonać rekonstrukcji wydarzeń historycznych w postaci planu, opisu, ustnie i pisemnie.
. Nawiązywać do wiadomości z innych dziedzin.
. Formułować pytania do analizowanego dokumentu
. Zredagować notatkę pod kierunkiem nauczyciela.

Dobra (4).Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który posiadł wiadomości na poziomie wymagań: koniecznych, podstawowych i rozszerzających.
Pamięta:
. Daty początkowe i końcowe ważnych wydarzeń historycznych.
. Postacie, pojęcia oraz związki i zależności zachodzące między nimi.
Rozumie:
. Związki genetyczne wydarzeń i procesów historycznych.
. Rolę człowieka w procesie dziejowym.
. Znaczenie faktów i wydarzeń.
. Pojęcia złożone, związki i zależności.
. Analogie i sprzeczności między wydarzeniami i zjawiskami.
. Teksty źródłowe oraz inne źródła poznania przeszłości.
. Różnice między przeszłością i dniem dzisiejszym oraz dynamikę przemian, jakim podlega człowiek wraz z otaczającym go światem.
Potrafi:
. Określić związki genetyczne wydarzeń i procesów historycznych.
. Przedstawić wpływ poznanych wydarzeń historycznych na teraźniejszość.
. Samodzielnie pracować z mapą., m.in. ukazać dynamikę zjawisk na podstawie analizy treści mapy: zmiany polityczne, demograficzne, gospodarcze, polityczne, terytorialne.
. Przenieść informacje z mapki w podręczniku, na mapę ścienną, w atlasie lub odwrotnie.
. Dokonać selekcji materiału źródłowego pod kierunkiem nauczyciela, dokonać jego analizy pod kątem przydatności do rekonstrukcji wydarzeń z przeszłości.
. Integrować materiał informacyjny zawarty w podręczniku i źródle.
. Konstruować własne wnioski, oceny wydarzeń, faktów, ludzi, częściowo pod kierunkiem nauczyciela.
. Porównać analogiczne zjawiska w różnych krajach, kulturach.
. Dokonać opisu wydarzeń.
. Przedstawić wybrane zagadnienia jako proces historyczny.
. Sporządzić samodzielnie notatkę w postaci planu, schematu.
. Wykorzystać informacje pozyskana na innych lekcjach.

Bardzo dobra (5). Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował materiał programowy. Uczeń ten dysponuje wiedzą i umiejętnościami ze wszystkich poziomów, od poziomu wymagań koniecznych po dopełniające.
Pamięta:
. Daty faktów, wydarzeń, zjawisk, procesów dziejowych.
. Postacie historyczne występujące w procesie poznawczym.
. Wszelkie związki występujące między zjawiskami.
Rozumie:
. Zależności między historia powszechną, historią Polski, a dziejami regionu.
. Podział źródeł historycznych.
. Wpływ dziejów powszechnych, na historię państwa i regionu.
. Rolę źródeł historycznych w poznawaniu i rekonstruowaniu przeszłości.
. Konieczność krytycznej analizy źródeł historycznych.
. Przyczyny powstawania przeciwstawnych sądów, interpretacji wydarzeń historycznych.
. Związki czasowo- przestrzenne, przyczynowo- skutkowe i genetyczne wydarzeń i procesów.
Potrafi:
. Samodzielnie selekcjonować materiał źródłowy, ilustracyjny.
. Dostrzegać związki miedzy wydarzeniami, zjawiskami i procesami.
. Przy, pomocy nauczyciela, przeprowadzić analizę krytyczną źródła.
. Formułować sądy, wnioski, oceny oraz uzasadnienia, wykorzystując materiał pojęciowy i faktograficzny.
. Porządkować fakty chronologicznie.
. Dokonać opisu zrekonstruowanej rzeczywistości ustnie i pisemnie.
. Hierarchizuje materiał w dłuższych i krótszych okresach.
. Operować pojęciami właściwymi danej epoce.
. Budować własny obraz przeszłości na podstawie różnych przekazów i wiedzy ogólnej.
. Wykorzystywać różne środki wiedzy historycznej: różne rodzaje map, dane statystyczne, literaturę, materiał ilustracyjny, dla podkreślenia waloru własnej wypowiedzi.
. Przygotować i zaprezentować wystąpienie o tematyce historycznej na forum klasy.

Ocena celująca (6). Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował zagadnienia podstawy programowej. Uczeń wykazuje zainteresowanie historią. Systematycznie pracuje nad pogłębianiem wiedzy historycznej we współpracy z nauczycielem. Jest aktywny na lekcjach. Wykonuje dodatkowe zadania wykraczające poza kanon zajęć obowiązkowych.
Uczeń:
. Bazując na zdobytej wiedzy próbuje analizować przyczyny i następstwa znanych i poznawanych wydarzeń historycznych (zdolność zastosowania nabytych wiadomości do interpretowaniu nowych).
. Zaczyna samodzielnie, krytycznie oceniać źródła historyczne.
. Sprawnie posługuje się dostępnymi źródłami poznania historycznego: piśmiennictwem historycznym (pamiętniki, beletrystyka, publicystyka historyczna, prace popularno- naukowe, itp).
. Jego wypowiedzi są ciekawe
. Zaczyna rozumieć wpływ realiów politycznych na sposób interpretowania wydarzeń historycznych.
. Potrafi formułować własne sądy.
. Rozwija umiejętności dyskusji.
. Rozumie specyficzne cechy historii najnowszej.

WYMAGANIA PROGRAMOWE
Klasa I

1. Wprowadzenie do historii
Uczeń:
- wymienia różne rodzaje źródeł historycznych,
- wyjaśnia znaczenia pojęć historycznych: archeologia, epoka historyczna, era, genealogia, numizmatyka, paleografia,
- określa rolę archeologii w badaniu historii.
- tworzy prosty ciąg przyczynowo-skutkowy,
- dokonuje podziału źródeł historycznych,
- porządkuje chronologicznie epoki.
2. Narodziny człowieka i początki cywilizacji
Uczeń:
- omawia wpływ odkryć i wynalazków na rozwój i zmian ę życia ludów pierwotnych,
- porządkuje chronologicznie omawiane wydarzenia,
- wyjaśnia, dlaczego pierwsze cywilizacje powstały nad Eufratem, Tygrysem i Nilem,
- podaje przykłady osiągnięć cywilizacyjnych Mezopotamii i Egiptu, Indii i Chin oraz ocenia ich znaczenie,
- odnajduje na mapie omawiane cywilizacje i charakteryzuje ich położenie geograficzne,
- odnajduje i wyjaśnia relacje między człowiekiem a przyrodą,
- opisuje struktury społeczne w starożytnych cywilizacjach,
- ukazuje różnice pomiędzy religią politeistyczną a monoteistyczną,
- definiuje pojęcia historyczne: rewolucja neolityczna, system irygacyjny, zapis piktograficz-ny, władza despotyczna, mumifikacja, diaspora, kasta,
- analizuje źródła historyczne - pisane i ikonograficzne.
3. Cywilizacja Hellenów
Uczeń:
- charakteryzuje wierzenia religijne starożytnych Greków,
- przedstawia rolę mitów,
- wskazuje na mapie i omawia położenie geograficzne starożytnej Grecji oraz zasięg kolo-nizacji greckiej,
- opisuje założenia ustrojowe starożytnych greckich polis na przykładzie Aten i Sparty,
- omawia przyczyny i skutki wojen grecko-perskich, wojny peloponeskiej i przedstawia sposób prowadzenia wojny przez starożytnych Greków,
- rozróżnia zabytki kultur cywilizacji helleńskiej,
- przedstawia ogólne różnice w starożytnych greckich porządkach architektonicznych,
- przedstawia warunki życia codziennego Greków,
- omawia działalność filozofów greckich,
- ocenia postawy postaci historycznych (np. Aleksander Macedoński),
- interpretuje teksty źródłowe i źródła ikonograficzne.
- posługuje się pojęciami i terminami: arystokracja, polis, Hellada, hellenizm, kolonizacja grecka, filozofia, teatr, antyczny, demokracja ateńska, obywatel, periojkowie, heloci, cudzoziemcy, niewolnicy, oligarchia, tyrania, wychowanie spartańskie, hoplita, falanga, kultura hellenistyczna,
4. Cywilizacja Rzymian
Uczeń:
- opowiada legendę o założeniu Rzymu,
- opisuje rozwój terytorialny państwa rzymskiego i korzystając z mapy, analizuje proces podboju Italii i tworzenia się Imperium Rzymskiego, lokując najważniejsze wydarzenia w czasie,
- wymienia najważniejszych urzędników z okresu republiki i określa ich kompetencje,
- analizuje system ustrojowy republiki i wykazuje jego ewolucję przez pryncypat do domi-natu,
- wyszczególnia osiągnięcia cywilizacyjne i kulturowe Rzymian,
- porównuje religię Rzymian z innymi religiami świata antycznego i z chrześcijaństwem
- przedstawia wpływ chrześcijaństwa na przemiany zachodzące w starożytnym Rzymie,
- wyjaśnia przyczyny upadku Imperium rzymskiego,
- omawia rolę wybitnych postaci w prezentowanych wydarzeniach,
- wyjaśnia konsekwencje romanizacji prowincji,
- interpretuje teksty źródłowe i źródła ikonograficzne.
- posługuje się pojęciami i terminami: plebejusze, patrycjusze, proletariusze, konsul, try-bun ludowy, cenzor, dyktator, senat, prowincja, legion, triumwirat, pryncypat, dominat, romanizacja, akwedukt, synod, sobór, herezja, gladiator, wyzwoleńcy republika, impe-rium, niewolnictwo, cesarstwo, barbarzyńcy, chrześcijaństwo, kościół, apostołowie
5. Wczesne średniowiecze
Uczeń:
- wskazuje różnice i podobieństwa pomiędzy poznanymi religiami monoteistycznymi
- wymienia osiągnięcia Bizantyńczyków i cywilizacji arabskiej,
- charakteryzuje przebieg chrystianizacji Europy
- omawia powstanie i funkcjonowanie systemu lennego,
- przedstawia osiągnięcia monarchii Karola Wielkiego i jej rolę dla dalszych dziejów Eu-ropy,
- porządkuje wydarzenia w ciągu chronologicznym,
- objaśnia rolę omawianych postaci w prezentowanych wydarzeniach,
- charakteryzuje elementy stanowiące podstawę cywilizacji europejskiej,
- doskonali umiejętności pracy z mapą wskazując podboje Karola Wielkiego oraz obszary, które usamodzielniły się po jego śmierci,
- analizuje źródła historyczne tekstowe i ikonograficzne,
- posługuje się pojęciami i terminami: patriarcha, mozaika, prawosławie, kalif, islam, me-czet, majordom, dziesięcina, denar, lenno, danina, wasal, senior,
6. Europa i Polska w okresie panowania Piastów
Uczeń:
- opisuje przebieg chrystianizacji Polski,
- wskazuje na mapie i charakteryzuje zmiany obszaru Polski między X a XIV w.,
- wymienia w porządku chronologicznym władców z dynastii Piastów,
- omawia terytorialną organizację państwa polskiego w okresie rozbicia dzielnicowego,
- podaje daty najważniejszych wydarzeń związanych z historią Polski i Europy w XIV i XV w.,
- przedstawia znaczenie rozwoju średniowiecznej kolonizacji i osadnictwa dla postępu cy-wilizacyjnego, społecznego i kulturalnego,
- charakteryzuje proces odbudowy jedności Polski i przemiany społeczno-gospodarcze w tym okresie,
- opisuje relacje piastowskiej Polski z krajami ościennymi
- podaje cechy sztuki i architektury romańskiej i gotyckiej,
- omawia przyczyny i skutki wypraw krzyżowych,
- opisuje problemy oraz działalność Kościoła między X a XIV w.,
- analizuje przemiany gospodarcze i społeczne w Europie i w Polsce w XIII i XIV w.,
- określa przyczyny i skutki kluczowych wydarzeń (np. chrystianizacja Polski, konflikt pomiędzy cesarstwem a papiestwem, krucjaty, sprowadzenie Krzyżaków do Polski)
- ocenia postawy jednostek i grup w różnych okolicznościach dziejowych (np. święty Wojciech, Krzyżacy, krakowski wójt Albert, arcybiskup Jakub Świnka)
- doskonali umiejętność analizy materiałów źródłowych.
- posługuje się pojęciami i terminami: plemię, opole, trybut, kanonizacja, metropolia, reli-kwie, symonia, nepotyzm, inwestytura, kardynał, konkordat, inkwizycja, rekonkwista, przywilej, lokacja, łan, stan, parlament, statut, starosta, unia personalna, elekcja.
7. Europa i Polska w okresie panowania Jagiellonów
Uczeń:
- wymienia skutki podpisywania przez Polskę unii personalnych (polsko-litewska, polsko-węgierska),
- opisuje przyczyny, przebieg i skutki konfliktów polsko-krzyżackich w XV w., ocenia znaczenie zwycięstwa pod Grunwaldem,
- opisuje kryzysy polityczne i społeczne w późnośredniowiecznej Europie (wojna stuletnia, wojna Dwóch Róż, powstanie Wata Tylera, żakeria, czarna śmierć)
- przedstawia etapy rozwoju imperium tureckiego,
- charakteryzuje rozwój rolnictwa, rzemiosła i handlu pod koniec średniowiecza,
- charakteryzuje sytuację społeczno-polityczną w Polsce w XV w.,
- wylicza osiągnięcia kulturowe okresu późnego średniowiecza.
- rozpoznaje na ilustracjach style architektoniczne i wyjaśnia różnice pomiędzy nimi,
- wartościuje i ocenia zjawiska zachodzące w życiu politycznym, gospodarczym i społecznym (do końca XV w.),
- charakteryzuje umysłowość ludzi średniowiecza i zestawia ją z umysłowością człowieka XX-wiecznego,
- doskonali umiejętność pracy z mapą i materiałami źródłowymi,
- posługuje się pojęciami i terminami: pospolite ruszenie, inkorporacja, hanza, czarna śmierć, sztuki wyzwolone, iluminacja, kurialiści, koncyliaryzm, skryptorium, renta feudalna, czynsz, dwupolówka, trójpolówka

Klasa II

1. Narodziny nowej epoki - koniec XV i XVI wiek
Uczeń:
- opisuje zmiany społeczno-gospodarcze przełomu XV i XVI w. oraz ich wpływ na życie Europejczyków,
- przedstawia związki pomiędzy starożytnością a humanizmem,
- omawia przyczyny, przebieg i skutki odkryć geograficznych,
- interpretuje znaczenie odkryć geograficznych dla rozwoju gospodarczego Europy,
- doskonali umiejętność pracy z mapami historycznymi,
- charakteryzuje przebieg reformacji w różnych regionach Europy,
- opisuje ustalenia soboru trydenckiego i podejmowane przez Kościół działania kontrreformacyjne,
- porównuje główne założenia wyznań reformowanych
- ocenia skuteczność podejmowanych przez Kościół rożnych działań kontrreformacyjnych,
- przedstawia przemiany w rolnictwie, rzemiośle i handlu (powstanie systemu uprawy wielopolowej, nakładu i manufaktur, rozwój kredytu, giełd i banków).
- porządkuje wydarzenia na osi czasu,
- charakteryzuje cechy sztuki renesansowej oraz architektury i wskazuje je na konkretnych przykładach ukazywanych w ikonografii,
- doskonali umiejętność wyprowadzania wniosków ogólnych na podstawie analizy źródeł szczegółowych,
- posługuje się pojęciami i terminami: renesans, humanizm, utopia, mecenat, miedzioryt, konkwista, katechizm, zbór, supremacja, predestynacja, sekularyzacja, hugenoci, purytanie, wielopolówka, rewolucja cen, kredyt, giełda, nakład, manufaktura,
2. Rzeczpospolita złotego wieku - XVI wiek
Uczeń:
- opisuje politykę dynastyczną Jagiellonów,
- wymienia w kolejności chronologicznej kolejnych władców Rzeczpospolite j,
- charakteryzuje relacje Rzeczpospolitej z państwami ościennymi,
- wylicza najważniejsze przywileje szlacheckie,
- przedstawia stratyfikację społeczeństwa Rzeczpospolitej szlacheckiej w XVI w.,
- ocenia skutki rozwoju demokracji szlacheckiej,
- przedstawia mechanizm funkcjonowania gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej,
- wyjaśnia specyfikę rozwoju reformacji w Rzeczpospolitej,
- przeprowadza analizę mocnych i słabych stron faktu wielonarodowości i wielowyznaniowości Rzeczpopspolitej,
- wymienia XVI-wiecznych twórców polskiej sztuki i ic h dzieła.
- rozpoznaje cechy sztuki renesansowej w zabytkach ukazanych na ikonografii,
- lokalizuje na mapie najsłynniejsze polskie zabytki architektoniczne w stylu renesanso-wym,
- doskonali umiejętność analizy źródeł ikonograficznych, tekstowych i statystycznych ,
- posługuje się pojęciami i terminami: unia realna, folwark, pańszczyzna, szkuta, demokra-cja szlachecka, konstytucja, sejmik, szlachta, wojsko kwarciane, arianie, magnateria, ar-tykuły henrykowskie, pacta conventa, wolna elekcja, rokosz, konfederacja, ruch egzeku-cyjny.
3. Polska i Europa w XVII wieku i w pierwszej połowie XVIII wieku
Uczeń:
- przedstawia zasady organizacji władzy we Francji Ludwika XIV,
- opisuje zmiany ustrojowe w Anglii od rządów Stuartów po "chwalebna rewolucj ę",
- wymienia strony uczestniczące w wojnie trzydziestoletniej i skutki tej wojny,
- charakteryzuje przemiany w Rosji za panowania Piotra I,
- przedstawia relacje Rzeczpospolitej z ościennymi państwami w XVII i pierwszej połowie XVIII w.,
- opisuje wojny prowadzone przez Rzeczpospolitą w XVII w. i ich skutki gospodarcze, społeczne i kulturalne,
- przedstawia przemiany polityczne i społeczne w Rzeczpospolitej w XVII w. i w I poł. XVIII w.,
- podaje okoliczności zawarcia unii polsko-saskiej i jej wpływ na dzieje Rzeczpospolitej.
- analizuje i ocenia politykę zagraniczną Rzeczpospolitej w XVII w. i w I poł. XVIII w., zauważa zmiany położenia politycznego Rzeczpospolitej,
- ocenia zmiany sytuacji społeczno-politycznej w Rzeczpospolitej okresu saskiego.
- porównuje systemy ustrojowe funkcjonujące w Europie w XVIII i na początku XVIII w.,
- wymienia najważniejszych twórców kultury i sztuki barokowej, a tak że jej cechy charakterystyczne,
- wskazuje na ikonografii cechy i elementy sztuki i architektury barokowej,
- łączy informacje pochodzące ze źródeł różnego typu: ikonograficznych, tekstowych, kar-tograficznych,
- posługuje się pojęciami i terminami: edykt nantejski, absolutyzm, "chwalebna rewolu-cja", smuta, elektor, liberum veto, oligarchia magnacka, barok, sarmatyzm, kalwaria.
4. Świat i Rzeczpospolita w dobie oświecenia
Uczeń:
- charakteryzuje ideologię oświecenia,
- przedstawia największych twórców kultury i sztuki okresu o świecenia oraz ich najwybitniejsze dzieła,
- opisuje powstanie i rozwój Stanów Zjednoczonych ora z amerykański system ustrojowy,
- wskazuje cechy absolutyzmu oświeconego z uwzględnieniem specyfiki wybranych państw (Francja, Prusy, Austria, Rosja),
- przedstawia problemy Francji w okresie przedrewolucyjnym oraz przyczyny i przebieg rewolucji francuskiej,
- ocenia efekty rewolucji francuskiej,
- porównuje różne systemy ustrojowe funkcjonujące w XVIII w.,
- opisuje problemy wewnętrzne Rzeczpospolitej za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, wskazuje na reformatorskie działania władcy i podejmowane przez niego próby unowocześnienia państwa,
- wymienia najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja,
- podaje przyczyny upadku Rzeczpospolitej.
- charakteryzuje sytuację międzynarodową Rzeczpospolitej w XVIII w.,
- przedstawia osiągnięcia kulturalne i artystyczne Rzeczpospolitej w okresie oświecenia,
- charakteryzuje rolę oświeceniowego przełomu umysłowego XVIII w.,
- wymienia najważniejsze wynalazki rewolucji technicznej (maszyna parowa, przędzarka mechaniczna, mechaniczny warsztat tkacki),
- wyjaśnia przemiany cywilizacyjne, jakie zaszły w wyniku uprzemysłowienia i urbanizacji w XVIII w.,
- wykazuje wpływ wynalazków okresu rewolucji technicznej na życie w późniejszych wiekach,
- rozpoznaje cechy stylu klasycystycznego na zaprezentowanych w ikonografii zabytkach,
- układa wydarzenia w ciągi przyczynowo-skutkowe łącząc ze sobą elementy polityczne, społeczne i ekonomiczne wskazujące na związki rozwoju gospodarczego z absoluty-zmem oświeconym,
- doskonali umiejętność pracy z mapami wskazując zmiany obszaru Rzeczpospolitej zachodzące w wyniku kolejnych rozbiorów,
- doskonali umiejętność analizy źródeł tekstowych, statystycznych i ikonograficznych ,
- kształci umiejętność selekcji informacji pochodzących z krótkich tekstów naukowych i popularno-naukowych,
- posługuje się pojęciami i terminami: absolutyzm oświecony, racjonalizm, krytycyzm, empiryzm, rewolucja techniczna, burżuazja, federacja, jakobini, klasycyzm, sentymentalizm, insurekcja.

Klasa III
Europa i naród polski w pierwszej połowie XIX wieku
. Omawia drogę Napoleona do władzy
. Podaje przyczyny klęski Napoleona
. Przedstawia udział Polaków w kampanii napoleońskiej
. Wie jak powstało Księstwo Warszawskie i Królestwo Polskie
. Omawia położenie ludności polskiej w poszczególnych zaborach
. Opisuje przebieg i skutki Powstania Listopadowego
. Doskonali korzystanie z mapy
. Posługuje się pojęciami: blokada, kontrybucja, zasada równowagi europejskiej uwłaszczenie, konkordat, Święte Przymierze
Europa i naród polski od Wiosny ludów do Powstania Styczniowego
. Wymienia etapy rozwoju przemysłowego w XIX wieku
. Wskazuje wpływ wynalazków i rewolucji przemysłowej pod kątem skutków społecznych i ekonomicznych
. Wie, co to jest Wielka Emigracja
. Porównuje i opisuje sytuację Polaków w trzech zaborach
. Lokalizuje na mapie wydarzenia Wiosny Ludów
. Omawia przebieg i skutki Powstania Styczniowego
. Analizuje teksty źródłowe
. Zna pojęcia: komunizm, związki zawodowe, romantyzm, demokracja, emisariusz, branka
Świat i Polacy w drugiej połowie XIX wieku
. Wyjaśnić sytuację polityczną w Europie
. Opisać ekspansję Stanów Zjednoczonych
. Wiedzieć, dlaczego powstały organizacje robotnicze
. Zna pojęcia: secesja, jankes, kolonializm, germanizacja, rusyfikacja, autonomia galicyjska
Geneza i przebieg I wojny światowej. Naród polski na początku XX wieku i w okresie wielkiej wojny.
. Omówić skutki konfliktów zbrojnych w Europie
. Podać przyczyny wybuch I wojny światowej
. Omówić przebieg i skutki wojny
. Zmiany w Rosji dokonane poprzez rewolucje
. Zna pojęcia: aneksja, trójprzymierze, trójporozumienie, ultimatum, mobilizacja, militaryzacja